سراسر تاریخ و ادبیات سرزمین کهنسال ایران، پر است از داستان‌ها، افسانه‌ها و شخصیت‌های تاریخی که در کتاب‌های قدیمی برای ما به یادگار مانده‌اند. گاهی بعضی از آن‌ها به اندازه‌ای در قلب مردم خانه می‌کنند که دیگر گذر صدها سال هم از یاد و خاطراشان کم نمی‌کند؛ چراکه دیگر تنها در قلب‌ها و متن کتاب‌ها نبودند و نقش بر اشیاء پیرامون مردم بستند.یکی از این شخصیت‌های معروف بهرام گور ساسانی است که داستان‌های مختلفی از او نقل شده است. تصاویر شکار این شخصیت مشهور بر روی انواع پارچه‌ها، ظروف تزئینی و مصرفی، نقاشی دیوارها، گچ کاری سقف‌ها و حتی فرش‌های نفیس نیز به کار رفت؛ طوری که دیگر تبدیل به بخش جدایی ناپذیر از هنر نقاشی و طراحی ایرانی شد. کاشان جزو نخستین شهرهایی بود که در دوران قاجار پذیرای حضور نقوش شکار در فرش‌های دستبافت خود شد. در این مقاله از مجله آنلاین فرش بوم، ابتدا به معرفی شخصیت این انسان مشهور می‌پردازیم، سپس فرش‌های مهمی که با الهام گرفتن از داستان‌های او بافته شده‌اند را به شما همراهان خوب، معرفی می‌کنیم.
بهرام گور کیست؟
کمتر کسی را می‌توان یافت که نامی از بهرام گور نشنیده باشند!. آنان که تاریخ می‌دانند، او را از زمان پادشاهی ساسانی و آنان که اهل شعر و ادب هستند از کتاب‌های شاهنامه، هفت‌پیکر نظامی و هشت بهشت دهلوی می‌شناسند؛ حتی اگر جزو هیچ کدام از دو گروه هم نباشید تا به امروز حتما یک بار آن شعر معروفی که تبدیل به ضرب‌المثلی بسیار رایج در میان مردم شده است را شنیده‌اید یا زمان مدرسه حتما یک بار سوال یکی از امتحانات ادبیاتتان بوده است!
بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
اما اگر او را نمی‌شناسید، بهتر است بدانید او یکی از مشهورترین پادشاهان سلسله قدرتمند تاریخ جهان، شاهنشاهی ساسانی است. در این امپراتوری او پنجمین پادشاهی است که نام اصیل و ایرانی بهرام به معنای خدای پیروزی و جنگ است. او پسر یزدگرد اول و 15امین پادشاه این دودمان قدرتمند است. انتخاب صفت گور بعد از نام او تمایزی روشن برای تشخیص او بین پادشاهان هم نام پیش از او است. بسیاری از منابع بهرام پنجم یا همان بهرام گور ساسانی را پادشاهی خوش گذران یاد می‌کنند؛ اما آنچه بدیهی است در حافظه تاریخی و ذهن مردم او پادشاهی محبوب و قدرتمند است. ممکن است بهرام این مسئله را تا حد زیادی مدیون فردوسی باشد چراکه فردوسی هرآنچه صفت نیک می‌دانسته را به او نسبت داده است. 
شاید به همین دلیل است که مردم او را دوست داشته و از نقش او در زندگی روزمره خود استفاده می‌کردند. از تزئینات سقف سربینه حمام‌های قدیمی گرفته تا کاشی‌کاری‌های خانه‌ها و فرش زیر پای مردم. علاقه زیاد بهرام به شکار و موسیقی باعث شده است که بیشتر این طرح‌ها را پیرامون این دوموضوع ببینیم. در ادامه به بررسی این نقوش در مشهورترین فرش‌های دستبافت ایران می‌پردازیم.
پیش‌تر در مقاله بازدید از موزه فرش ایران، تاریخچه و اطلاعات مورد نیاز برای بازدید از این موزه زیبا را با شما خوانندگان خوب مجله بازار فرش آنلاین فرش بوم، در میان گذاشتیم؛ همچنین تعدادی از آثار شاخص آن نیز به شما معرفی شد؛ اما در این مقاله می‌خواهیم به شما 3 فرش دستبافت زیبای این موزه با طرح شکار بهرام را معرفی کنیم.
|
مشاهده اطلاعات و خرید فرش های دستباف طرف شکارگاه
|
بهتر است بدانیم فرش شکار بهرام در گروه فرش‌های دستبافت با نقشه شکارگاه قرار می‌گیرد. طراحی نقشه فرش‌های شکارگاه دارای ویژگی‌های به خصوصی است که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
1 تعداد فراوان طرح حیوانات به عنوان نقشمایه اصلی فرش
2 عدم حفظ قرینگی نقوش در طراحی فررش
3 طراحی گل‌ها، ترنج‌ها و… در ابعاد کوچک به منظور جلوه بیشتر طرح میدان شکار
4 حضور بسیار کم رنگ و یا حذف حاشیه بافی در قالی‌های شکارگاه
موزه فرش تهران دارای 3 نمونه فرش شکارگاه است که با الهام از داستان‌های بهرام گور در گذشته بافته شده است. دو نمونه آن به صورت جفت بافته شده و کاملا مشابه یکدیگر هستند. این فرش تصویر بهرام را در حال شکار آهویی زیبا نشان می‌دهد، در حالی‌که بر روی اسب خود نشسته و سوگلی او به نام فتنه و دیگر کنیزان او نیز حضور دارند. تاریخ بافت این فرش به قرن 13 هجری قمری باز می‌گردد. همان‌طور که در ابتدای مقاله نیز اشاره کردیم، کاشان جزو نخستین شهرهایی بود که هنرمندان آن از بافت قالی‌های شکارگاه استقبال کردند؛ این قالی نیز توسط بافندگان این شهر، در 70 رج بافته شده است.
اما داستان فرش سوم کمی متفاوت است؛ در این قالی بهرام همراه با همراهان و بزرگان درباری خود نشان داده شده است در حالی‌که تعدادی از آن‌ها مشغول ذبح حیوانی هستند که قبلا شکار شده است. بهرام همانند دو فرش قبلی سوار بر اسب در مرکز فرش نمایش داده شده است؛ اما اسب او به رنگ قرمز است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. رعایت پرسپکتیو در این فرش هرچند ابتدایی است اما در نوع خود بسیار ستودنی می‌باشد. تاریخ بافت این فرش دستباف به قرن 14 هجری قمری باز می‌گردد. از دیگر ویژگی‌های قابل توجه این فرش کتیبه‌های اطراف فرش است که اشعاری از نظامی را با خط نستعلیق به نمایش می‌گذارد.
سخن آخر
جدا از شخصیت بسیار محبوب تاریخی_اسطوره‌ای بهرام گور نزد ایرانیان که می‌تواند یکی از دلایل حضور پررنگ این نقش در آثار هنری مختلف باشد، نمی‌توان منکر جایگاه مهم و تاثیرگذار ادبیات در هنر ایران به ویژه هنر قالیبافی شد. طراحان فرش برای خلق آثار نوآورانه و ماندگار، بسیار از داستان‌های غنایی ادبیات ایران وام گرفته‌اند؛ که موضوع شکار بهرام به دلیل حضور پررنگش در مهم‌ترین کتاب‌های ادبی به وفور در فرش‌های دستبافت مشاهده می‌شود. امروزه بسیاری از نقش‌های شکار بافته شده، زینت بخش موزه‌های جهان هستند؛ همانند ظریف‌ترین آن‌ها به نام فرش شکارگاه وین و امثال آن با نامهای فرش سنگشکو، گلیم شکار موزه رزیدنس، قالی شکارگاه میلان و… که حضورشان در مهم‌ترین موزه‌های جهان نشان از کیفیت و منحصربه‌فرد بودن طراحی آن‌ها می‌باشد که در نهایت موجب غرور و فخر ما ایرانیان خواهد بود. به یاد داشته باشید فرش بوم به عنوان مرجع انتخاب و بازار خرید فرش دستباف، 24 ساعت شبانه روز به صورت آنلاین بهترین نمونه از فرش‌هایی با طرح شکارگاه را در اختیار مشتریان خوب خود می‌گذارد؛ برای مشاهده این فرش‌ها کافی است از به لینک‌های زیر مراجعه کنید.
