هدیه دادن و هدیه گرفتن هر دو حس خوب و زیبایی را برای ما ایجاد میکند که هرکس در طول زندگی خود حتما یک بار آن را تجربه میکند. هدیهای که دریافت میکنیم، جدا از اینکه نشانی از محبت و اهمیتی است که برای ما قائل شدند، میتواند نمایندهای از ویژگیهای شخصی که آن را هدیه میدهد نیز باشد. حال تصور کنید کشور ما ایران قصد پیشکش تحفهای به شخص مهمی دارد، چه هدیهای میتواند نشانی از ویژگیهای فرهنگی این سرزمین کهن و متمدن باشد؟ با ما در این قسمت از مجله فرش بوم همراه باشید تا پاسخ این سوال را بیابیم.
ایران میزبان لیگ قهرمانان آسیا
در تاریخ 28ام شهریورماه 1402 تیم فوتبال محبوب ایران پرسپولیس، میزبان تیم النصر عربستان در رقابتهای لیگ قهرمانان آسیا بود. میزبانی از تیم النصر این بار بیش از گذشته نه تنها برای باشگاه بلکه برای مردم نیز مورد توجه قرار داشت؛ چرا که کریستیانو رونالدو (Cristiano Ronaldo) ستاره فوتبال پرتغالی و دارنده توپ و کفش طلا، برای نخستین بار در خاک ایران بازی میکرد. هرچند در دو جام جهانی 2006 و 2018 فوتبالیستهای ایرانی در مقابل رونالود به رقابت پرداخته بودند اما ورود این ستاره به ایران و بازی در استادیوم آزادی شور و هیجان متفاوتی را در میان طرفداران این بازی برپا کرده بود.
همین امر موجب گشت تا اعضای باشگاه پرسپولیس مسولیت سنگینتری را برای مهمان نوازی بر دوش خود احساس کنند. به محض ورود این ستاره به ایران از او در سالن تشریفات فرودگاه بینالمللی امام خمینی استقبال و تخته فرش بسیار نفیسی از شهر قم توسط رضا درویش مدیرعامل باشگاه پرسپولیس به او تقدیم شد.
این هدیه نفیس و گرانبها واکنشهای زیادی را برانگیخت؛ اما بیش از هر چیزی چهره شگفتزده کریستیانو رونالدو از دیدن این شاهکار ایرانی مورد توجه بود. پس از بازگشت این ستاره از ایران، تصاویری از آن فرش در حالی که در کف سالن منزل او پهن شده بود توجه مردم جهان را بار دیگر به فرشهای دستباف تمام ابریشم قم جلب کرد.
فرش دستباف، نماد فرهنگ سرزمین ایران
با توجه به تمدن کهن ایران، این سرزمین دارای تنوع بسیاری در زمینه تولیدات صنایع دستی مختلف است. از طرفی گستردگی جغرافیای این سرزمین بستر کشت، صید و تولید انواع محصولات خاص از جمله زعفران، پسته، خاویار، مروارید و… را دارد. در دل معادنش سنگ فیروزه است و مس و طلای مرغوب را میتوان به راحتی پیدا کرد. اما در میان این همه گنجینه به راستی فرش دستباف ایرانی بر همه برتری دارد. بافت فرش دستباف ایرانی شاید به تنهایی یک هنر باشد اما ترکیبی است از هنرهای مختلف مینیاتور و نقاشی، رنگ شناسی و رنگرزی طبیعی، خطاطی و… است. در هر نقش از فرش دستباف ایران هزاران داستان و افسانه از تاریخ و فرهنگ ایران زمین بافته شده است. بی دلیل نیست که فرش دستباف را پرچم دوم کشورمان میدانند. بنابراین انتخاب فرش دستباف به عنوان هدیه، میتواند یکی از بهترین انتخابها باشد. این هدیه نه تنها نمایندهای تمام و کمال از هنر و فرهنگ ما است بلکه دارای ارزشی غیر قابل محاسبه است.
در مقالهی ایران، سرزمین فرش متوجه شدیم کشور ایران فرشهای دستباف دارای تنوع بسیار بالایی در جنس، رنگ و طرح هستندد؛ اما چرا فرش دستباف قم را برای هدیه دادن به کریستیانو رونالدو انتخاب کردهاند؟
فرش دستباف قم، نماد هنر فرش بافی
پس از سیر تحول بافت فرش در این استان، امروز فرش دستباف قم در رده بهترین فرشهای دستباف جهان قرار میگیرد. در این منطقه چله کشی و گرهها از نوع فارسی بوده و ریشه فرشها از یک سمت بافته میشوند.
یکی از بارزترین ویژگیهای فرش این منطقه، تمام ابریشم بافته شدن آنها است که باعث بالاتر رفتن رج شمار آنها نسبت به فرشهای سایر مناطق قالی بافی ایران میشود.
کرک، پشم و ابریشم هر سه از مواد اولیهای هستند که برای بافت فرشهای دستباف ایرانی از آنها استفاده میشود. هر کدام از این الیافها ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارند اما ابریشم همانند سرویس کریستالی است که در کمد مادر و مادربزرگها برای مهمانان ویژهی خانه پنهان شده باشد!. ظرافت ابریشم را هیچ الیاف دیگری نداشته و به دلیل رنگ پذیری بالاتری که نسبت به کرک و پشم دارد جلوه زیباتری را در فرش ایجاد میکند. همچنین چلههای ابریشمی وزن کمی داشته و از استقامت بسیار مناسبی برخوردارند. این دلایل باعث میشود فرشهایی که تمام اجزاء آن (چله و پرزها) از ابریشم باشند جزو گروه فرشهای نفیس و گران قیمت و مناسب برای هدیههای خاص باشند.
فرش قم، ارمغانی همیشه محبوب
میزبانی ایران از تیمهای آسیای تنها مختص به تیم النصر نبود! در تاریخ 10ام مهر ماه 1402 این بار تیم فوتبال نساجی مازندران میزبان تیم دیگری از کشور عربستان بود. تیم الهلال معروفترین ستاره برزیلی خود یعنی (Neymar Júnior) نیمار جونیور را برای تقابل با بازیکنان نساجی به ایران آورد. پس از پایان دیدار این مسابقه فوتبال، باشگاه نساجی به رسم میزبانی از این فوق ستاره جهان فوتبال، همانند باشگاه پرسپولیس تخته فرش دستباف ایرانی را به عنوان رهاورد سفر ایران به او تقدیم کرد. در کنار طرحهای زیبای این فرش دستباف، نام و شماره این بازیکن نیز بر روی فرش بافته شده بود که آن را به فرشی اختصاصی و ارزشمندتر تبدیل کرد. فرش نیمار نیز همانند فرش کریستیانو رونالود از دست بافتهای تمام ابریشم شهر قم انتخاب شده بود.
سخن آخر
دادن سوغات و هدیه ریشه در سنت مهماننوازی ایرانیها دارد. هدیه میتواند گاهی یک شاخه گل، یک سبد گل و یا یک فرش گلدار باشد! فرشهای دستباف ایرانی با گلهای رنگارنگ بدون شک یکی از بهترین هدایایی است که میتوان پیشکش چهرههای سرشناس بینالمللی کرد که به ایران سفر میکنند. این هدیه نه تنها باعث آشنایی میهمان با سنت و هنر ملی ایرانیان میشود بلکه نقش مهمی را در تبلیغ و معرفی این هنر به مردم کشور او و سایر طرفدارانش در جهان خواهد داشت.
