آیا می‌دانستید صنعت تولید فرش دستبافت ایران، مصرف کننده بیش از 90 درصد ابریشم تولیدی کشور است؟ احتمالا این پرسش می‌تواند به خوبی مشخص کند که موضوع این قسمت از مقاله‌های مجله‌ی فرش‌بوم چیست؟. فرش دستبافت، آن هم از نوع ابریشمی و مرغوب‌اش. برای سال‌ها است که هنر سخت و دوشوار بافت قالی با استفاده از الیاف‌های ابریشمی، در انحصار کشور هنردوست ایران است. سرزمینی که جزو نخستین تولید کننده‌ی این ماده طبیعی بوده و از آن به بهترین شکل برای ساخت کالاهای ارزشمند و هنری بهره جسته است. اهمیت این محصول نفیس باعث شده که ما دوباره در مجله بازار خرید فرش دستبافتِ فرش بوم، به بررسی ویژگی‌ها و امتیازات خرید فرش ابریشمی بپردازیم. با ما همراه باشید.
ویژگی فرش دستبافت ابریشمی ایران
هرچند بافت فرش ابریشمی اصالتا یک هنر ایرانی است، اما با گسترش روابط تجاری و فرهنگی این هنر به سایر ملل نیز انتقال یافت. در گذشته‌های دور یک کالای هنری می‌توانست به وسیله تجار جاده ابریشم به سرزمین‌های دیگر برسد. امروز کار از این هم ساده‌تر است، بستر اینترنت مردمان جهان را به یکدیگر متصل کرده و آن‌ها می‌توانند به راحتی با هنر یکدیگر آشنا شده و حتی آن را بیاموزند. همین موضوع باعث شده که هنر بافت فرش ابریشم دیگر تنها مختص به ایران نباشد و شاهد گسترش تولید این این گونه قالی در سایر سرزمین‌ها به ویژه کشورهای همسایه باشیم؛ با این وجود همچنان فرش ابریشم ایران بی‌همتا بوده و جایگاه برجسته آن در جهان هرکسی را به تحسین وا می‌دارد.
یکی از مهم‌ترین وجه تمایزهای قالی ابریشمی ایران با سایر کشورها دارد، طراحی به کار رفته در آن است. هنر شرقی به ویژه ایران اصلا ساده نیست و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. برعکس نقوش شکسته و هندسی غربی، فرش ابریشم ایران بستری از باغ‌های پرگل یا مینیاتورهای افسانه‌ای است. پیچیدگی بافت این نقوش، فرایند تولید را بسیار طولانی‌تر کرده و نیازمند زحمت، دقت و حوصله بسیاری از سمت قالیبافان می‌باشد. از همین نظر گاهی مقایسه فرش دستبافت ابریشمی ایرانی با فرش‌های ابریشم سایر کشورها امری بس بی‌حاصل است.
|
جهت مشاهده بزرگترین ویترین بازار فرش ابریشمی اینجا کلیک نمایید
|
تاثیر الیاف ابریشم در بافت فرش
گاهی مردم به سبب گران‌بودن قیمت الیاف‌های ابریشمی نسبت به سایر الیاف‌های طبیعی نظیر پشم، آن را علت برتری یک فرش ابریشمی میدانند. اگرچه این موضوع صحت دارد، اما تنها دلیل نیست.
الیاف‌های ابریشمی مورد استفاده در قالیبافی، بسیار نازک بوده و تنها 9 تا 15 لا دارند. این ظرافت که باعث بالا رفتن تعداد گره‌ها در هر سانت می‌شود، وضوح بیشتر نقوش را به همراه دارد. این ویژگی علاوه بر اینکه طرح فرش را زیباتر می‌کند، زمینه‌ی استفاده از نقش‌های پیچیده‌تر و پر جزئیاتی همانند طراحی‌های مینیاتوری را برای قالیباف فراهم می‌کند.
خصوصیت دیگر ابریشم که از ویژگی‌های ذاتی و طبیعی آن به شمار می‌رود، انعطاف و استحکام بسیار زیاد آن است. برخلاف ظاهر نازک، این الیاف بسیار مستحکم بوده و می‌تواند خیال شما را برای خرید فرشی با عمر طولانی راحت کند.
وزن کم الیاف‌های ابریشمی از جمله امتیازاتی است که این ماده طبیعی به محصول نهایی بخشیده و ان را به یک کالای صادراتی تبدیل می‌کند؛ به این صورت که وزن فرش‌های بافته شده با تار، پود و چرزهای ابریشمی در مقایشه با پشک و پنبه بسیار سبک بوده و نقل و انتقال آن راحت‌تر می‌شود. علاوه بر وزن کم، لطافت و انعطاف آن باعث می‌شود که قالیچه‌های دستبافت ابریشمی به راحتی تا شده و گاهی در فضای چمدان هم جا بگیرد. قالیچه‌های دستبافت ابریشم یکی از پرطرفدارترین سوغات‌های اصیل ایرانی است که مورد توجه توریست‌های اروپایی و آمریکایی قرار می‌گیرد.
انواع قالی ابریشمی
میزان ابریشم به کار رفته در بافت یک تخته فرش می‌تواند نوع آن قالی ابریشمی را تایین کند. در بازار خرید فرش ایران معمولا به سه دسته قالی ابریشمی برمی‌خوریم.
1. فرش گل ابریشم: در این قالی‌ها تنها بخش‌هایی از نقشه‌ی فرش همانند گروهی از گل‌ها یا آیات قرآنی در تابلوفرش‌های با استفاده از نخ ابریشمی بافته می‌شوند. در واقع این فرش محصولی از گره‌های ابریشمی در کنار گره‌های پشمی است که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. همین میزان ابریشم در فرش، باعث درخشش نواحی به کار رفته در آن شده و محصول نهایی را بسیار زیباتر می‌کند. این نوع متداول‌ترین فرش‌های ابریشمی را در بازار شامل می‌شود.
2. فرش تمام ابریشم: این گونه یکی از نفیس‌ترین فرش‌های دستبافت جهان است که تمامی قسمت‌های تشکیل دهنده فرش همانند: تار، پود، پرز و حتی شیرازه‌های فرش با استفاده از الیاف طبیعی ابریشمی ساخته می‌شود. این فرش‌ها معمولا به دلیل قیمت بسیار بالا مشتری‌های محدودی داشته و در مکان‌های خاص و اشرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. فرش چله ابریشم: به دلیل گران قیمت بودن ابریشم، گاهی برای جلب خریداران بیشتر، تنها قسمت چله فرش یا همان تار و پود معروف را از ابریشم تهیه می‌کنند. چله‌های ابریشمی باعث می‌شوند که فرش با وزن کمتر و ظرافت بیشتر بافته شود. این گونه فرش‌ها علاوه بر برخورداری از ویژگی‌های فرش ابریشمی قیمت کمتری نسبت به فرش تمام ابریشم دارد.
قیمت فرش دستبافت ابریشمی
لوکس، اشرافی، نفیس و… صفت‌هایی است که حتما راجع به فرش ابریشمی شنیده‌اید. طبیعتا کالایی با این صفات از قیمت بسیار زیادی برخوردار است. اما واقعیت این که قیمت بالای آن نه به خاطر تجملاتی بودنش بلکه به دلیل کیفیت و فرآیند بسیار طولانی و سخت بافت آن است. بافت یک قالیچه کوچک ابریشمی شاید تا یک سال زمان ببرد و هیچ عددی نمی‌تواند زحمت و رنج فیزیکی قالیبافان را جبران کند. از طرفی باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که تولید فرایند تولید ابریشم بسیار حساس و هزینه‌بر بوده و محصول نهایی که ماده اولیه بافت فرش می‌شود قیمت ارزانی ندارد؛ پس طبیعتا گران قیمت بودن مواد مصرفی از دلایل مهم افزایش قیمت فرش‌های ابریشمی نسبت به سایر دستبافته همانند فرش‌های پشمی، گبه، جاجیم و… می‌شود.
اما نکته‌ای که در رابطه با قیمت فرش دستباف ابریشمی باید بدانید این است که هر مقدار هزینه‌ای که برای خرید قالی ابریشمی کنید، نه تنها ارزش آن حفظ شده بلکه همانند یک سرمایه‌گزاری موفق، با گذشت زمان بر ارزش مادی آن افزوده خواهد شد. این موضوع به دلیل کیفیت و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد فرش ایرانی است که در سراسر جهان صدق می‌کند.
سخن پایانی
سخن در باب ویژگی‌ها و امتیازات قالی‌های ابریشمی بسیار است؛ اما آنچه همه‌ی مردم دنیا به اتفاق به آن یقین دارند، این است که این کالا فراتر از وسیله‌ای است که تنها برای پهن شدن در منزل و یا نشستن بر روی آن خلق شده باشد. ارزش این فرش به اندازه‌ای والا است که به آن نه به عنوان یک زیرانداز بلکه به چشم یک اثر هنری تحسین برانگیز نگاه می‌کنند. اگر می‌خواهید با بزرگترین فرش دستبافت ایرانی و یکی از شاهکارهای جهان آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم مطالعه مقاله‌ی زیر را از دست ندهید.
نوشته: مریم مصطفوی
