هفت هزار سال تاریخِ فرهنگ و تمدن برای یک سرزمین به نام ایران، موثق‌ترین دلیل است برای پدید آمدن بسیاری از اولین‌ها، برترین‌ها و حتی بزرگترین‌ها در این خاک. این بار نوبت به تبریز رسیده است. با کنار هم قرار گرفتن 490560 قطعه سنگ طبیعی، هنرمندان ایرانی فرش را در میدان شهر تبریز گسترده‌اند که تار و پودش نه از جنس پشم و ابریشم بلکه سرد و سخت از جنس سنگ است. این نوشتار به معرفی یکی از جدیدترین المان‌های شهری و هنری معاصر ایران تعلق دارد که ساخت آن از یک فرش دستبافت کهن الهام گرفته و تبدیل به بزرگترین فرش موزاییکی جهان شده است. تا انتها با فرش‌بوم بمانید و با این مبلمان شهری که شهرت جهانی یافته است، بیشتر آشنا شوید.
موزاییک، جایگزین فرش در گذشته
هرچند استفاده از دست بافته‌های مختلف نخی و پشمی برای پوشاندن سطح مکان‌های مختلف از دوران ایران باستان در این کشور رواج داشته است ( فرش پازریک، کهن‌ترین فرش جهان با قدمت بیش از 2500 سال که خاستگاه آن را ایران می‌دانند)؛ اما گاهی شاهد استفاده پوشش زمین با قطعات رنگارنگ سنگی کوچک یا به اصطلاح موزاییک در بناهای مختلف هستیم. نمونه خوبی از این موضوع را می‌توان در بنای سلطنتی کاخ شاپور یکم، در شهر باستانی بیشاپور واقع در شهرستان کازرون استان فارس دید. با توجه به ساخت این شهر توسط سربازان به اسارت گرفته شده رومی و مشاهده این گونه پوشش سطح در بناهای روم باستان، به نظر می‌رسد انتخاب چنین پوششی تحت تاثیر معماری یونانی قرار گرفته است.
سنگ فرش باقی مانده از شهر بیشاپوکه در موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند
تصویری از شهر تاریخی بیشاپور، محل قرار گرفتن موزاییک‌های باستانی
1700 سال بعد، در سال 1391، درست در مرکز شهر تبریز، چهار راه منصور، خانه‌ی سنگ فرشی شد که تبدیل به بزرگترین فرش سنگی جهان شده است. این مکان امروزه با نام میدان بهشتی یا ایپک نیز شناخته شده و جزو زیباترین مناظر شهری ایرانی است.
طراح بزرگترین فرش موزاییکی جهان
بهروز احمدی نامی آشنا در تاریخ معاصر معماری ایران است. او که متولد تهران بود، تحصیلات تکمیلی خود را در همین شهر گذراند و از دانشگاه تهران در رشته معماری فارغ‌التحصیل شد. در طول دوران فعالیت حرفه‌ای، بیش از 90 اثر مختلف و بی‌نظیر از او باقی مانده، که بسیاری از آن‌ها به شهرت رسیده‌اند. یکی از ویژگی‌های طراحی‌های این هنرمند گرانقدر توجه به فرهنگ و معماری سنتی ایرانی است که در بیشتر آثار او قابل مشاهده استن مای ساختمان جدید مجلس، موزه قرآن، میدان آرژانتین، موزه سیستان و بلوچستان، برج آرمیتاژ و.. از جمله آثار مشهور او به شمار می‌آیند؛ اما مهم‌ترین اثری که امروز از این معمار گرانقدر برای ما به یادگار مانده است، طراحی میدان فرش تبریز و فرش موزاییکی است که موضوع این نوشتار است. دریغ که عمر کوتاهش فرصت خلق آثار ارزشمند دیگری را برای کشور، از ما گرفت.
طرح فرشی که در این میدان قرار می‌گرفت، بایستی نمونه‌ای از یک فرش دستبافت اصیل انتخاب می‌شد که بتواند نماینده‌ای خوب برای شناساندن این هنری ایرانی به جهانیان باشد؛ از همین روی کارشناسان در نهایت طرح یکی از فرش‌های ممتاز موجود در موزه ملی فرش ایران را کپی برداری کردند. نمونه اصلی فرش دستبافت موزاییکی هم اکنون قابل بازدید در موزه فرش ایران است. (برای کسب اطلاعات بیشتر از این موزه و نحوه بازدید از آن به مقاله زیر مراجعه کنید)
لینک مقاله : بازدید از موزه فرش ایران
این فرش در قرن 11 هجری با طرحی معروف به چهار باغ و یا باغی، با دست هنرمندان قالی‌باف آذربایجانی بافته شده است. فرش قدیمی از جنس پشم بر روی چله‌ای از نخ اعلا بافته شده است. کیفیت مواد اولیه و تکنیک بافت آن چنان بی‌نظیر بوده که بعد از گذشت صدها سال همچنان گره‌های فارسی آن مستحکم باقی مانده‌اند.
فرش اما از جنس موزاییک
پس از انتخاب طرح فرش، نقشه‌ی آن به صورت کامپیوتری توسط تیم کارشناسی با سرپرستی مهندس احمدی شبیه سازی شد. تمامی عناصر به کار رفته در نقشه فرش شامل نقوش گیاهی، جانوری و انواع طراحی‌های اسلیمی نهایتا در قالب یک نقشه‌ی شطرنجی، به مربع‌های پنج سانتی‌متری تقسیم شده‌اند. با کنار هم قرار گرفتن این مربع‌های کوچک، مربع‌های بزرگتری با ابعاد 40*40 سانتی‌متر تشکیل شده که شکل نهایی فرش با چسبیدن آن‌ها کنار هم، حاصل می‌شود. مربع‌های یاد شده همه از جنس سنگ‌های سخت و طبیعی تهیه شده که به منظور ایجاد تنوع رنگی از 12 جنس و گونه مختلف بهره برده‌اند. ابعاد این فرش 45*29 متر است که مساحتی به وسعت 1226 متر مربع را در محیط میانی میدان پوشش می‌دهد.
|
جهت مشاهده هزاران فرش دستباف در بزرگترین بازار آنلاین خرید فرش دستباف اینجا کلیک نمایید
|
سخن آخر
امروز شهر جهانی تبریز، در کنار تمام آثار باشکوه به یادگار مانده از گذشتگانمان، دارای المانی جدید است که به واسطه هنرمندان دوران معاصر، تبدیل به نمادی زیبا برای این شهر شده است. فرش موزاییکی، نمادی که به خوبی نماینگر مهم‌ترین صنایع دستی شهر و حتی ایران است. قرار گرفتن این فرش سنگی در نزدیکی آثار تاریخی و گردشگری شهر موجب شده است گردشگران خارجی نیز از آن بازدید کرده و در مورد تاریخ قالی‌بافی ایران کنجکاو شوند. ما نیز به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر به تبریز سفر کردید، بازدید این اثر فرهنگی ارزشمند را از دست ندهید. اما اگر گذرتان به این شهر نیوفتاد و در پی فرش نه از جنس موزاییک بلکه از جنس بهترین الیاف طبیعی تبریز بودید، بازار آنلاین فرش بوم، مرجع انتخاب مطمئنی است برای خرید بهترین و با کیفیت‌ترین فرش‌های بافت این شهر. فاصله شما از اینجا با ده‌ها حجره بی‌نظیر ارایه دهنده فرش‌های تبریزی، تنها چند کلیک است. برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
نوشته: مریم مصطفوی
