فرش‌های دستبافت ایرانی و خارجی را می‌توان از چند جهت بررسی کرد. طرح و رنگ، قدمت، کیفیت، جنس مواد به‌کاررفته، قیمت و مهم‌ترین مورد یعنی سلیقه‌ی خود شما، مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه کنید. با فرش بوم همراه باشید تا شما را در انتخاب بهترین فرش دستباف راهنمایی کنیم.
فرش ایرانی: قدمتی به درازای تاریخ
قدمت فرش ایرانی به چند صد سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. آن زمان آمریکا هنوز حتی وجود هم نداشت. فرش‌های خارجی از لحاظ قدمت و اصالت حرف چندانی برای گفتن ندارند. فرش پازیریک، شاهکار هنرمندان هخامنشی بیش از دو هزار سال عمر دارد. اولین‌ها معمولاً بهترین‌ها هستند. اصالت همیشه مهم است. اصالت و قدمت، بی شک یکی از مهم‌ترین نقاط قوت فرش دستبافت ایرانی است.
طرح و رنگ کدام یک بهتر است؟ ایرانی یا خارجی؟
فرش‌های دستبافت سنتی ایران، آمیخته با فرهنگ، ذوق و سلیقه‌ی ایرانی، هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. ظرافت در طراحی و زنده بودن رنگ‌ها در فرش ایرانی، یک قاب از زندگی را به نمایش می‌گذارد. ایران و ایرانی فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده است. هنر فرش دستبافت نیز همه‌ی این روزها را به خود دیده است و امروز به دست ما رسیده است. انگار زندگی در فرش‌های ایرانی جریان دارد. بهتر است کمی هم به سراغ فرش‌های خارجی برویم. هر کشوری باتوجه به فرهنگ، موقعیت سیاسی و جغرافیایی خود، آثار و صنایع دستی زیبایی دارند که شاید نتوان به راحتی از آن گذشت. مثلاً چینی‌ها استفاده از نماد ققنوس و اژدها را خیلی دوست دارند. فرش‌های دستباف پاکستان و هند هم تحت‌تأثیر فرهنگ ایرانی، از لحاظ طرح و رنگ شبیه فرش‌های ایرانی هستند. بافت قالی در شهرهای مختلف ایران مانند: کاشان، تبریز، همدان، کرمان، هریس، تبریز، مشهد رواج دارد. نمادهای ایرانی نظیر بته‌جقه، گل انار، گل شاه‌عباسی در میان این کالای لوکس دلربایی می‌کند. این در حالی است که به طور مثال در فرش‌های چینی نقوش بودایی به چشم می‌خورد و این تفاوت در نقشه فرش‌ها است. با این حال علاوه بر کیفیت، تورم و نوسان قیمت‌ها هم در افزایش قیمت فرش دستبافت نقش مهمی داشته است.
بررسی مشخصات فنی و کیفیت ساخت
از طرح و رنگ که بگذریم، از لحاظ وزن، جنس نخ و تراکم گره، هر کدام از فرش‌های ایرانی و خارجی می‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. چرا که این مشخصات فنی، مواردی هستند که با توجه به صلاحدید سازنده قابل تغییر هستند. هر چند که فرش‌های ایرانی امتحان خود را پس داده‌اند و از آزمون و خطاها عبور کرده‌اند. اکنون فرش ایرانی در هر طرح و تراکمی با هر جنسی پیدا می‌شود. اما این میزان تنوع در طرح و رنگ و جنس در فرش‌های خارجی دیده نمی‌شود. فرش‌های ترکیه‌ای به هنگام بافت نخ فرش را از پایه رد می‌کنند که به این نوع گره‌ها گره ترکی گفته می‌شود. اما در فرش‌های ایرانی با ثابت شدن گره‌ها روی پایه شاهد محصولی هستیم که با راه‌رفتن روی فرش گره‌ی آن محکم‌تر می‌شوند. این مزیتی برای نمونه‌های نفیس ایرانی محسوب می‌شود. مواد به‌کاررفته در محصولات ایرانی پشم، کرک پشم، ابریشم، پشم – ابریشم و گاهی نخ پنبه می‌باشد. این در حالی است که در فرش‌های شرقی به دلیل استفاده بیشتر از پنبه کلکسیونرها مبلغ کمتری برای این محصول می‌پردازند. فرش شرقی از پرز بلند و صاف با موادی همچون ابریشم و پشم نیز بافته می‌شوند.
هنر دست یا ماشین؟
از حق که نگذریم، کشورهای اروپایی و آمریکا در تکنولوژی دست برتر را دارند. اما وقتی پای هنر دست به میدان می‌آید، ایرانی‌ها بی‌رقیب هستند. نه فقط فرش بلکه در معماری و نقاشی و طراحی، هنر ایرانی یک موجود زنده است. برای طرح‌های مدرن نیازی به کار دست نیست. اما زنده کردن تار و پودها و ساختن یک فرش زنده تنها از هنر دست ایرانی بر می‌آید. فرش دستبافت ایرانی زنده است و نفس می‌کشد.
قیمت مهم است یا کیفیت؟
در میان فرش‌های دستبافت ایرانی و خارجی، قیمت‌ها و کیفیت‌های مختلفی دیده می‌شود. از لحاظ کیفیت ساخت و مواد به کار رفته، باز هم فرش دستبافت ایرانی رتبه‌ی اول را دارد. مواد به کار رفته در محصولات ایرانی پشم، کرک پشم، ابریشم، پشم – ابریشم و گاهی نخ پنبه می‌باشد. این در حالی است که در فرش‌های شرقی به دلیل استفاده بیشتر از پنبه کلکسیونرها مبلغ کمتری به این محصول می‌پردازند. فرش شرقی از پرز بلند و صاف با موادی همچون ابریشم، پشم نیز بافته می‌شوند. در فرش‌های ایرانی چندین سانتی‌متر اختلاف در بخش‌های مختلف فرش وجود دارد که این نکته عیب فرش نیست. فرش ایرانی دارای پرزهای نرم و الیاف ضد حساسیت و ضد الکتریسیته ساکن می‌باشد. نمونه‌های دستبافت ایرانی در تابستان زیبا و نرم و در زمستان گرم می‌باشد. مهم‌ترین راز و تکنیکی که سال‌ها طول کشید تا کشورهای شرقی از آن رمزگشایی کنند سبک گره‌زنی فرش‌های ایرانی بود. زیرا در گذشته کشورهای دیگر در بافت فرش توانایی رقابت با حریفان ایرانی خود را نداشتند و کم‌کم به اعجاز آن پی بردند. فرش ایرانی با تعداد گره بالا و بافت نامتقارن گره‌ها که “گره سنه” نامیده می‌شود. همین امر محصولات ایرانی را از فرش‌های شرقی که گره‌های متقارن دارند متمایز می‌کند. فرش‌های ایرانی روی دار بافته می‌شود و تعداد حدود ۱۶۰ گره در هر اینچ دارد که این نشان از کیفیت محصول دارد.
انتخاب با شما است!
در این مقاله از فرش بوم، تمام تلاشمان را کردیم تا بتوانیم در انتخاب یک فرش دستباف مناسب شما را راهنمایی کنیم. در انتها آن چیزی که حرف نهایی را می‌زند سلیقه‌ی شما است. شاید شما شیفته‌ی فرش‌های ایرانی باشید. شاید دلتان بخواهد یک فرش با طرح و نقش چینی داشته باشید. شاید اصلاً از پس قیمت بر نیایید و یک فرش دستباف هندی را ترجیح بدهید. اما با تنوع بالای فرش‌های ایرانی کم پیش می‌آید یک فرش به سلیقه‌ی خود پیدا نکنید.
