فرش دستباف تبریز از اصیل‌ترین فرش‌های کشور عزیزمان ایران به شمار می‌آید و جالب است بدانیم که قالی‌بافی نتنها در تبریز بلکه در شهرستان‌های اطراف آن نیز به سرعت رواج یافته که در بین این شهرستان‌ها، شهرستان هریس از پیشتازان فرش‌بافی در این منطقه شده است به طوری که فرش‌های هریس حتی بیشتر از اینکه در ایران شناخته شده باشند، مورد اقبال اکثر کشورهای خارجی به خصوص اروپایی‌ها قرار گرفته است و از این شهرستان فرش‌هایی نفیس با طرح‌های چشم نواز و خاص به سرار دنیا عرضه می‌شود.
در این مقاله جذاب از مجله فرش بوم هرچه بیشتر با این فرش دستباف ارزشمند آشنا می‌شود، با ما همراه باشید.
تاریخچه
جالب است بدانید نام اصلی این شهرستان در واقع هریز است و در تمام کشورهای خارجی از جمله آلمان و آمریکا و کانادا آن را با این نام می‌شناسند و اگر از خود مردمان ساکن در این شهرستان نیز سوال کنید با همان لهجه شیرین و زیبایشان به شما خواهند گفت که نام شهرشان هریز است نه هریس! حال آنکه ممکن است در آینده ای نچندان دور طرح این فرش جذاب توسط کشورهای شرق آسیا سرقت و با نام اصلی این شهرستان یعنی هریز به سراسر دنیا فروخته شود. امید است قبل از وقوع این فاجعه نام این شهرستان در نقشه و در بین مردم کشورمان به نام اصلی خود تغییر و شهرت یابد.
فرش دستباف هریس به دلیل طرح خاص و نقش متفاوتش، هماهنگی جالبی با سبک‌های دکوراسیون غربی دارد و همین امر موجب شده است که این فرش زیبا در خانه‌ها و حتی کاخ‌های مجلل کشورهای مختلف، خودنمایی کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید این فرش دستباف هریس اینجا کلیک نمایید
مشخصات فرش دستباف هریس
در ادامه برخی مشخصات فرش‌های دستباف هریس را ذکر می‌کنیم که دانستن آن‌ها برای شناخت کامل این فرش قطعا خالی از لطف نخواهد بود.
ابعاد فرش‌های دستباف هریس
در این شهر، فرش‌ها با سایزهای مختلف بافته می‌شود و می‌توان گفت تنوع ابعاد در بافت فرش در شهرستان هریس بسیار بالا هست که رایج ترین سایزهای بافته شده 6، 12 و 20 متر می‌باشد اما فرش‌های دستباف با ابعاد 1در1.5، 2در2، 3.5در2.5، 3در3 نیز با رجشمار 15 تا 30 به وفور بافته می‌شوند.
طرح و نقشه در قالی‌های هریس
طرح‌های فرش هریس آنقدر منحصر به فرد هستند که در یک نگاه می‌توان تشخیص داد نقش فرش مربوط به کدام خطه از کشور است. این طرح‌ها در کمتر فرش دستبافی دیده می‌شود زیرا به جرات می‌توان گفت در نقشه اکثر فرش‌ها از خطوط منحنی استفاده شده است که این خطوط جایی در طرح‌های فرش هریس ندارند و نقشه غالب فرش‌های هریس با خطوط شکسته رقم خورده است.
عمده طرح‌هایی که در فرش‌های هریس به چشم می‌خورد: صبوری، حیاط گل، افشان، صمدخان، توکلی، تاجری، چلنگری می‌باشد. جالب است بدانید که اکثر طرح‌هایی که در فرش‌های هریس می‌بینیم در واقع از نظر تاریخی یا جغرافیایی در منطقه هریز رخ نمی‌دهد و قالی‌بافان هنرمند این خطه با تکیه بر خلاقیت خود این آثار با ارزش را می‌آفرینند.
برای خرید این شش متری دستبافت هریس افشان آبی اینجا کلیک نمایید
رنگبندی در فرش های دستباف هریس
استفاده از رنگ‌های متضاد و غالبا تیره از دیگر شاخصه‌های فرش هریس است و همانطور که می‌دانید رنگ‌های متضاد به دکوراسیون منزل ما هیجان دلپذیری می‌دهند و فضا را از حالت یکنواخت و خسته‌کننده خارج می‌کند. رنگ‌هایی که در فرش دستباف هریس بیشتر دیده می‌شود لاکی، سورمه‌ای، بژ و قهوه‌ای است که الهام گرفته از طبیعت آن خطه از کشور عزیزمان است.
چگونگی پیدایش خطوط شکسته و اسلیمی در فرش دستباف هریس
اگر درمورد چگونگی پیدایش طرح‌های خطوط شکسته در فرش هریس مطالعه کنید ناگزیر به حرف و حدیث‌های ضد و نقیض زیادی در این مورد برخورد خواهید کرد. بنا‌بر ادعای برخی راویان، سال‌ها قبل، بازرگانی از شهر تبریز طرح لچک ترنجی را با خود به شهرستان هریز برده و قالی‌بافان این منطقه با تبدیل خطوط منحنی آن نقشه به خطوط شکسته در واقع آن طرح را از فرش تبریز کپی کرده‌اند! اما این ادعا از آن جهت پذیرفته نیست که اگر اینچنین بود چرا تبریز یا حتی شهرستان‌های اطراف و روستاهای مجاور هریز این‌گونه نمی‌بافند! و طرح خطوط شکسته فقط در فرش‌های هریز دیده می‌شود؟ به نظر می‌رسد ادعای قابل باورتر در مورد نحوه ابداع خطوط شکسته در طرح و نقشه فرش هریس این موضوع باشد که این طرح برگرفته از وقایع دینی و تاریخی و طبیعت آن منطقه و حتی شیوه زندگی و پوشش گیاهی و حیواناتی هست که در شهرستان هریز زندگی می‌کنند.
کیفیت فرش هریس
در منطقه هریز که در جنوب استان آذربایجان شرقی واقع شده، معادن مس زیادی وجود دارد که به همین علت آبی که در رودخانه‌های هریز جاری است تا حدی محتوی مس می‌باشد و جالب است بدانین گوسفندان این منطقه بعد از نوشیدن از آب این رودخانه‌ها، صاحب پشم‌های مرغوب و با کیفیت می‌شوند که می‌توان گفت مرغوبیت و کیفیت و دوام بالای فرش‌های هریس که شهرت زیادی دارد دقیقا به علت استفاده قالی‌بافان از پشم‌های مرغوب این گوسفندان می‌باشد و این امر موجب شده تا فرش‌های هریس ضمانتی بیش از ده سال برای طول عمر خود داشته باشند.
گره، تراکم و پرز قالی هریز
ابتدا لازم است بدانید در بافت فرش هریس از گره ترکی استفاده شده و تعداد این گره‌ها در هر دسی‌متر‌مربع از فرش‌های دستباف دیگر کمتر است زیرا به طور کلی فرش هریس جزو فرش‌های تراکم پایین می‌باشد. همچنین پرزهای بلند فرش هریس است که موجب می‌شود هنگام راه رفتن روی آن احساس خوشایندی داشته باشیم و از راحتی آن لذت ببریم. البته تمام این توضیحات مربوط به فرش‌های هریس امروزی است و اگر نگاهی به تاریخچه فرش هریس قبل از ورود پشم به این صنعت بیندازیم فرش‌هایی با پرز کوتاه و بسیار ظریف را می‌یابیم که با ابریشم‌های نفیس بافته می‌شدند.
رنگرزی طبیعی فرش هریس
شهرستان هریز علاوه بر دارا بودن معادن مس و رودخانه‌هایی حاوی مس که موجب مرغوبیت پشم‌های گوسفندان این منطقه و در نتیجه بالا بودن کیفیت پشم به کار رفته در فرش‌های هریس می‌شود، پوشش گیاهی خاصی نیز دارد که در بین این گیاهان می‌توان به گیاهانی مثل تولوخ کولی، ریشه اشگون، دوه قولاغی، نیل کلکته، قره چوب، روناس، پوست پیاز و ذلیر اشاره کرد که رنگرزی فرش‌های هریس با استفاده از آن‌ها انجام می‌شود و این رنگ‌ها در کنار تضاد چشم نوازی که به رنگبندی فرش هریس می‌دهند، در برخی موارد ماندگاری بسیار بالایی نیز دارند خصوصا این قضیه در مورد رنگ‌های تیره‌تر مثل قهوه‌ای و سرمه‌ای، سبز و قرمز بیشتر صدق می‌کند.
در این مقاله از مجله فرش‌بوم به معرفی فرش‌های دستباف هریس و آشنایی با هنر قالی‌بافی در شهرستان هریز از گذشته تاکنون پرداختیم. اکنون برای بررسی، مقایسه و خرید بهترین فرش‌های دستباف هریس اینجا کلیک کنید.
