تا به امروز در مجله فرش بوم، مقالات بسیاری در زمینه معرفی و تولید انواع فرش دستبافت ایرانی نگاشته شده است؛ اما این نوشته به یک پرسش متفاوت میپردازد. پرسشی که احتمالا اگر علاقهمند به فرش ایرانی باشید، برای یک بار هم که شده، در ذهنتان خطور کرده است. اگر روزی بخواهید خودتان یک فرش ایرانی ببافید چه باید کنید؟ بافت فرش یکی از مهارتهای قدیمی است که در گذشته بسیاری از مادربزرگها و پدربزرگها به ویژه آنهایی که در روستاها زندگی میکردند با آن آشنا بوده و حتی از آن درآمد داشتند؛ اما این هنر امروز فراموش شده و یا بسیاری آن را یک فعالیت بسیار سخت و غیرممکن میپندارند. با ما در این قسمت از مجلهی مرجع انتخاب و بازار خرید فرش دستبافت فرش بوم همراه شده تا با یکی از بهترین شیوههای آموزش این مهارت ارزشمند آشنا شوید.
|
خرید فرش دستباف از بزرگترین ویترین بازار
|
مهارت بافت فرش، میراث گذشتگان ما
امروزه چند نفر از اطرافیانتان را میشناسید که بافندگی فرش را آموخته و یا در حال بافت یک قالیچه دستبافت ایرانی باشند؟ احتمالا بر خلاف صد سال پیش این تعداد نزدیک به صفر و یا بسیار انگشت شمار باشد. فرش دستبافت یکی از ارزشمندترین صنایع دستی ایرانی است که بافت و تولید آن در این سرزمین برای سالها رواج داشته، اما امروزه کمتر کسی با آن آشنایی دارد. طبیعتا ورود فرشهای ماشینی، کاهش صادرات فرش و زندگی شهرنشینی از مهمترین دلایل این عدم آشنایی است. اما واقعیت این است که این هنر در سرزمین ما ریشه بسیار کهنی داشته و آشنایی با آن، آشنایی با فرهنگ و اصالتمان است. آموختن این حرفه، علاوه بر افزایش مهارت و دانش ما، موجب حفظ یکی از مهمترین هنرهای ایرانی و حفظ و انتقال آن به نسل بعدی نیز میشود.
دوره آموزشی قالی بافی مناسب چه کسانی است؟
یکی از جالبترین ویژگیهای حرفه قالی بافی این است که هیچ محدودیتی برای فرا گرفتن و انجام آن وجود ندارد. زن بودن، مرد بودن و یا حتی این که چند سال دارید اهمیتی ندارد. شما در هر جا و هر سنی، با سواد یا بیسواد میتوانید بافتن قالی را یادگرفته و برای خود و یا حتی کسب درآمد مشغول به کار شوید. بنابراین قالیبافی میتواند برای تمام گروههای جامعه در صورت علاقهمندی آنها به این هنر جالب و مناسب باشد.
آرامش با قالیبافی
خالی از لطف نیست که در این نوشته به یکی از جالبترین ویژگیهای اخلاقی بافندگان اشاره کنیم. به باور بسیاری، طولانی بودن فرایند بافت یک فرش موجب میشود که بافندگان در این دوره بسیار صبور بشوند. تصور کنید برای تولید یک قالیچه کوچک، نیاز است بیش از ده هزار گره را در کنار یک دیگر قرار دهیم و هر مرتبه به خوبی بارها بر روی آنها بکوبیم تا محکم و ماندگار شوند. کاری که انجام آن ماه ها و حتی سالها میتواند زمان ببرد. این گره زدنها نیاز به تمرکز بالایی داشته که ذهنتان را از هر فکری دور میکند. همین موضوع دلیلی است که قالیبافی را برای بسیاری تبدیل به یک فعالیت هنری آرامشبخش کرده که موقع انجام آن میتوان از فکر و دل مشغولیهای جهان سخت امروز دور شد.
آشنایی با سازمان فنی حرفهای
هرچند دورههای آموزش بافت فرش دستبافت در بسیاری از آموزشگاهها و کارگاهها برگزار میشود، اما توصیه ما به شما شرکت در کلاسهای آموزشی فنی حرفهای است. سازمانی فنی حرفهای کشور یکی از موسسات دولتی است که وظیفه آموزش حرفههای مختلف به افراد جامعه را به منظور افزایش مهارت و ایجاد شغل بر عهده دارد. سالانه دورههای بسیاری در زمینههای مختلف از جمله انواع صنایع دستی، علوم کامپیوتری و مهندسی، آرایشگری، آشپزی و… توسط این سازمان برگزار میشود.
مراکز فنی حرفهای در تمام استانهای ایران شعبه داشته و در بسیاری از مواقع اقدام به برگزاری دورههای رایگان برای سنین مشخص میکند. آموزشها در این مراکز زیر نظر برترین مربیان کشور انجام میشود.
قالیبافی را میتوان در بازه زمانی کوتاهی فرا گرفت. مدت زمان بیشتر دورههای فنی حرفهای بین 1 تا 3 ماه طول میکشد و پس از آن برای افزایش مهارت خود میتوانید در دورهای قالیبافی درجه یک، قالی بافی زینتی و سپس آموزشهای ویژه مربیگری شرکت کنید.
موارد آموزشی دورههای قالیبافی
با شرکت در کلاسهای قالیبافی تمامی مراحل بافت فرش از آغاز تا پایان به شما آموزش داده خواهد شد. این مراحل شامل:
نقشه خوانی
شناخت ابزار و مصالح
محاسبه مواد اولیه لازم
چله کشی دار قالی
بافت زنجیره، گلیمه و ملیله
گره زنی و پودکشی
پرداخت فرش
پایین کشی
و در نهایت برش فرش از روی دار قالی میشود.
یکی از تفاوتهای یادگیری هنر بافت فرش در کلاسهای استاندارد نسبت به آموزش سنتی یا به اصطلاح چشمی از یک استاد کار، این است که در این گونه کلاسها علاوه بر آموزشهای عملی لازم، دروس تئوری شامل تاریخ فرش ایران، هنر طراحی نقشه، شناخت مواد اولیه، فنون بازاریابی و… نیز به شما آموزش داده میشود که سطح آگاهی، دانش و معلومات شما را تا حد مناسبی بالا خواهد برد.
آزمون قالیبافی
با پایان دوره آموزشی شما میتوانید در صورت نیاز و یا سنجش شایستگی خود در آزمونهای فنی حرفهای شرکت کرده و با کسب امتیازات لازم موفق به دریافت مدرک معتبر از این سازمان خواهید شد. آزمونها به دو صورت کتبی و عملی برگزار میشود که در آزمون عملی شما باید قادر به بافت یک فرش کوچک با طرح و نقشهای که در روز امتحان در اختیارتان قرار میگیرد، باشید. توجه داشته باشید مدارک دریافتی از سوی سازمان فنی حرفهای در سطح بینالمللی معتبر و قابل ترجمه هستند.
سخن پایانی
شاید امروزه با گسترش زندگی شهرنشینی و تنوع مشاغل درآمدزا، یادگیری هنر و مهارت قالیبافی به اندازه گذشته با اهمیت و کاربردی به نظر نرسد؛ اما واقعیت این است که آشنایی با این هنر، پیوندی است به اصالت و ارزشمندترین هنر والای ایرانی که در حال فراموش شدن است. همچنین به یاد داشته باشید اگر علاقهمند به بافتهای سنتی باشید، میتوانید در دورهای بافت گبه، گلیم، جاجیم و… نیز شرکت کنید. امیدواریم که با نگارش این مقاله، به خوبی اهمیت آشنایی با این صنایع دستی را بازگو کرده و شما را برای یافتن بهترین راه آموزش آن راهنمایی کرده باشیم.
نوشته: مریم مصطفوی
