بدون شک فرشهای دستباف به ویژه فرش دستباف ایرانی هنری بی بدیل در دنیای بزرگ صنایع دستی جهان به شمار میآیند. از گذشتههای دور سرزمین ایران مهد تولید انواع فرش دستباف نفیس و ارزشمند با طرح و رنگ بی همتای ایرانی بوده است؛ به طوری که بسیاری از این فرشها، امروزه برای نمایش در مهمترین موزههای جهان قرار گرفتهاند. در کنار جنبهی هنری این صنایع دستی گرانبها، فرشها به عنوان یک کالای مصرفی، هر روز مورد استفاده ما قرار میگیرند، بنابراین توجه به مفهوم کیفیت در این محصول اهمیت زیادی پیدا میکند. در این قسمت از مجلهی فرش بوم با همراه باشید تا با بررسی ویژگیهای مختلف به این پرسش پاسخ دهیم که چرا باید فرش دستباف آن هم از نوع ایرانی بخریم؟
زیبایی شناسی فرش دستباف
بررسی مفهوم زیبایی در فرشهای دستباف ایرانی نیازمند تخصص و آشنایی با اصطلاحات این حوزه بوده و از حوصلهی این مقاله خارج است؛ بنابراین تنها به زبانی ساده به بررسی مفاهیم سادهتری از زیبا شناختی فرش دستباف ایرانی میپردازیم. اساس زیبایی در فرشهای ایران را میتوان به دو شاخهی زیبایی درونی و بیرونی تقسیم کرد. عوامل درونی زیبایی در بطن فرشها نهفته بوده و بایستی با نگاهی عمیق و محتوایی، به راز این زیبایی پی برد. این زیبایی درونی نشأت گرفته از ساختارهای اجتماعی، روانشناختی و عواملی چون مذهب، عرفان، تاریخ، اسطوره و نیات درونی بافنده است. به راستی که در هر فرش ایرانی هزار دلیل و داستان نهفته است. اما عوامل بیرونی شامل مواردی است که به ظاهر فرش مربوط شده و به سادگی در نگاه اول با چشم قابل مشاهده است. رنگ، ابعاد، طرح و نقشه از مهمترین موارد این شاخه هستند که در فرشهای دستباف ایرانی شهرت جهانی داشته و زبانزد عام و خاص است.
شناسنامه فرش ایرانی
کد گذاری و شناسنامهدار بودن یک کالا از بهترین فاکتورهای خرید آن محسوب میشود؛ چراکه وجود شناسنامه اصالت یک کالا را به روش قابل اطمینانی مشخص کرده و نگرانی خرید محصول تقلبی و بیکیفیت را از مشتریان خواهد گرفت.
خوشبختانه از سال 1388بنا به تصمیم مرکز ملی فرش ایران، به هر فرش دستباف ایرانی یک شناسنامه همراه با کد 16 رقمی تعلق گرفته که تضمین معتبری بر اصالت و کیفیت آن فرش است. در این شناسنامه دو زبانه (فارسی-انگلیسی) میتوان اطلاعات زیر را دید:
1 نقشه فرش
2 رنگ
3 نوع الیاف
4 سال تولید
5 محل تولید
6 نوع بافت
7 ضمانت نامه
و…
سازگار همچون طبیعت
یکی از شاخصههای اصلی انواع فرش دستباف استفاده از مواد اولیه به دست آمده از طبیعت است. در مقالهی از پشم تا فرش، توضیح دادیم که قالیبافان ایرانی از انواع الیافهای طبیعی مانند پشم، پنبه و ابریشم در بافت فرش استفاده میکنند. برخلاف الیافهای مصنوعی مورد استفاده در فرشهای ماشینی، این الیافها به دلیل طبیعی بودنشان هیچگونه مواد حساسیت زایی در خود ندارند؛ همچنین بافندگان فرشهای دستباف از هیچ نوع چسبی به عنوان ماده شمیایی آلرژیزا برای در کنارهم نگه داشتن تار و پودها استفاده نکرده و تمام مراحل بافت به صورت گره و با دست انجام میشود. فرشهای دستباف به دلیل داشتن پرزهای کوتاه، تراکم بالا در بافت و وجود فضای خالی بسیار کم در میان تار و پودهایشان در عمل محلی برای رشد و تکثیر عوامل حساسیت زا مانند گرد و خاک، حشرات، کپکها و… باقی نمیگذارند.
علاوه بر موارد بالا، عملیات رنگرزی الیاف در فرشهای دستباف ایرانی با استفاده از رنگهای گرفته شده از طبیعت همانند گیاهان و جانوران انجام میشود؛ این در حالی است که استفاده از رنگهای شیمیایی برای رنگ آمیزی الیافهای مصنوعی در فرشهای ماشینی یکی از دلایل ایجاد انواع آلرژی در انسانها است.
دوام فرش دستباف
به هنگام خرید، داشتن اطمینان خاطر از کیفیت یکی از مهمترین فاکتورهایی است که مشتریان را به خرید آن محصول تشویق میکنند. این اطمینان زمانی شکل خواهد گرفت که احتمال خرابی یا نیاز به تعمیر در پایینترین حد امکان خود بوده یا به عبارتی، آن کالا از دوام بالایی برخورداد باشد. اما خرید چه محصولی به شما چنین اطمینان خاطری را میدهد؟
روی هم رفته دوام به معنای عمر یک محصول تا زمانی که بتوان به خوبی از آن استفاده کرد میباشد. طبق نظر کارشناسان فرشهای دستباف کشور، ایران مهد بافت یکی از باکیفیتترین، مستحکمترین و در یک کلمه با دوام ترین فرشهای جهان است. کیفیت بالای مواد اولیه طبیعی و مهارت بالای بافندگان ایرانی در تمامی مراحل بافت فرش باعث کیفیت بسیار بالای این محصول شده و خرید فرش دستباف ایرانی در بازارهای جهانی به آسانی و با اطمینان خاطر انجام میشود.
حفظ سرمایه
بنابراین با خرید فرش دستباف نه تنها که ارزش سرمایه شما برای مدت زمان طولانی حفظ شده بلکه با گذشت زمان به ارزش آن نیز افزوده خواهد شد!. در دنیای فرشها دستباف اصطلاحی وجود دارد به نام فرش پا خورده، پا خورده بودن فرش به معنای مورده استفاده قرار گرفتن آن فرش به مدت طولانی است. هرچه یک فرش دستباف بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد، نرم تر و درخشانتر شده و بر زیبایی آن افزوده میشود؛ به همین دلیل است که به مرور زمان فرشهای دستباف پاخورده نه تنها از قیمت آنها کاسته نشده بلکه به دلیل پا خورده بودن و صادراتی بودن این محصول قیمت آن افزایش یافته تا حدی که فرشهای دستباف با قدمتی بیش از 70 سال در گروه عتیقهها قرار گرفته و ارزش آنها چندین برابر خواهد شد.
قابلیت ترمیم فرش دستباف
فرشها به عنوان یک وسیله مصرفی و کاربردی در زندگی روزمره، به صورت مداوم مورد استفاده قرار میگیرند و همین دلیلی است برای بیشتر در معرض آسیب بودن آنها. سوختگی، پوسیدگی، پارگی و حتی بیدزگی همه میتوانند از دلایل آسیب باشند اما فرشهای دستباف به دلیل ساختار و شیوه بافتشان میتوانند به سادگی توسط استاد رفوگر ماهر رفو شده و دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
پینوشت: رفوی فرش به عملیات ترمیم فرشهای آسیب دیده توسط استاد رفوگر گفته میشود که شامل مراحلی غبارگیری، شستوشو، تارکشی، لکه گیری، بافت، پرداخت و… میشود. اگر رفوی فرش توسط استادکار باتجربه انجام شود عیب فرش به میزان قابل توجهای از بین رفته و به سادگی قابل تشخیص نخواهد بود.
سخن آخر
مجموعهی فرش بوم همواره بر این اعتقاد بوده است که با خرید انواع فرش دستباف ایرانی علاوه بر هدیه دادن حس زیبایی به منزل خود در حفظ سرمایه نیز قدم خواهید برداشت. با خواندن این مقاله راستی این کلام بیش از پیش نمایان شد. با خرید فرش دستباف ایرانی علاوه بر کمک به حفظ یکی از ارزشمندترین هنرهای سنتی کشور، برای خود حس خوب و سرمایه ذخیره خواهید کرد؛ پس اگر همچنان در انتخاب خود دچار شک و تردید هستید از کارشناسان فرش سایت فرش بوم کمک بگیرید.
از شما دعوت میکنیم با کلیک روی این سطر، از نمایشگاه بزرگ و آنلاین فرش بوم بازدید کنید